دزفول

دزفول دزفیل، دسفیل، دزپیل
کشور	ایران
استان	خوزستان
شهرستان	دزفول
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	آوان، دژپل، روناش، دژپوهل
مردم
جمعیت	485،380 نفر سال ۱۳۹۰[۱]
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۴۰ متر
آب‌وهوا
روزهای یخبندان سالانه	ندارد
اطلاعات شهری
شهردار	محمدرضا کرمی‌نژاد
ره‌آورد	مرکبات، کلوچه‌های دزفولی، کارهای دستی، قلم‌نی
پیش‌شماره تلفنی	۰۶۴۱
وبگاه	شهرداری دزفول
تابلوی خوش‌آمد به شهر
به دزفول، پایتخت مقاومت ایران خوش آمدید
دزفول روی نقشه ایران ۳۲.۳۸۱۱° شمالی ۴۸.۳۹۷۴° شرقیمختصات: ۳۲.۳۸۱۱° شمالی ۴۸.۳۹۷۴° شرقی

دِزفول در بخش‌های جلگه‌ای استان خوزستان و با گستردگی نزدیک به ۴۷۶۲ کیلومتر مربع.^[۳] _که با برشمردن بخش‌های روستایی آن دارای گستردگی برابر ۷۸۴۴ کیلومتر مربع می‌باشد_ جای دارد^[۴]

دزفول نام شهری است در نیمروز (جنوب) باختری ایران و مرکز شهرستان دزفول که در کنار رودخانه دز گسترده شده‌است. این شهر در دامنه‌های زاگرس میانی جای دارد و پیشینه تاریخی آن به زمان ساسانیان باز می‌گردد ولی پیش از ساسانیان هم آباد بوده و بخشی از سرزمین‌های امپراتوری‌های ایلام و هخامنشیان به شمار می‌رفته‌است. این شهر در ۷۲۱ کیلومتری تهران و ۱۵۵ کیلومتری اهواز جای دارد.^[۵] شهرستان دزفول دارای زمستان و پاییزی مدیترانه‌ای بوده و زیستبوم سرسبز آن از پایان زمستان تا آغازه‌های بهار بسیار دلپذیر است. این شهرستان با زیستبوم زیبای جلگه‌ای-کوهپایه‌ای و کوهستانی خود در سراسر سال و به ویژه در روزهای نوروز پذیرای شمار بسیاری از گردشگران می‌باشد.

نام شناسی

http://tarikhbook2.persiangig.com/tarikhbook.ir/iran/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.zip

آرامگاه رضا شاه

مختصات: ۳۵°۳۵′۸.۳۶″ شمالی ۵۱°۲۶′۳.۷″ شرقی

آرامگاه رضا شاه
نام	آرامگاه رضا شاه
کشور	ایران
استان	استان تهران
شهرستان	شهر ری
اطلاعات اثر
نوع بنا	آرامگاه
سال‌های مرمت	تخریب در سال ۱۳۵۹
دیرینگی	دوره پهلوی
بانی اثر	محمدرضا پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۳۲۹
تاریخ ثبت ملی	۲۰ بهمن ۱۳۵۵

آرامگاه رضا شاه (۱۳۲۹-۱۳۵۸) در پیرامون شاه‌عبدالعظیم در شهر ری واقع در جنوب تهران قرار داشت. پیکر رضا شاه را پس از مرگ در ژوهانسبورگ به مصر بردند و در آن‌جا به امانت گذاشتند.

جعفر شریف‌امامی

جعفر شریف‌امامی
نخست‌وزیر ایران
مشغول به کار ۵ شهریور ۱۳۵۷ – ۱۴ آبان ۱۳۵۷
پادشاه	محمدرضا پهلوی
قبلی	جمشید آموزگار
بعدی	ارتشبد غلامرضا ازهاری
وزیر امور خارجه ایران
مشغول به کار ۸ مرداد – ‎۱۰ آذر ۱۳۳۹
قبلی	غلام‌عباس آرام
بعدی	حسین قدس نخعی
رئیس مجلس سنای ایران
قبلی	محسن صدر
بعدی	محمد سجادی
نخست‌وزیر ایران
مشغول به کار ۹ شهریور ۱۳۳۹ – ۱۳۴۰
قبلی	دکتر منوچهر اقبال
بعدی	علی امینی
وزیر صنایع و معادن ایران
نخست وزیر	منوچهر اقبال
قبلی
وزیر راه
اطلاعات شخصی
تولد	۱۷ شهریور ۱۲۸۹ خورشیدی تهران، ایران
مرگ	خرداد ۱۳۷۸ نیویورک، ایالات متحده
ملیت	ایران
احزاب سیاسی	حزب رستاخیز
همسر(ان)	زهرا شریف امامی
محل تحصیل	آلمان و سوئد
پیشه	عضو و مدیرعامل شورای عالی سازمان برنامه تشکیل دولت آشتی ملی افزایش آزادی‌های اجتماعی تغییر تقویم شاهنشاهی به شمسی انحلال حزب رستاخیز برقراری حکومت نظامی در ۱۷ شهریور
حرفه	، سیاستمدار
دین	اسلام شیعه

جعفر شریف‌امامی (زاده ۱۷ شهریور ۱۲۸۹ در تهران - درگذشته خرداد ۱۳۷۸ در نیویورک)از سیاست‌مداران ایرانی دوران پهلوی که در دو دوره، نخست وزیر ایران و به مدت ۱۵ سال، رئیس مجلس سنای ایران بود.

جمشید آموزگار

جمشید آموزگار
وزیر امور خارجه ایران
مشغول به کار ۲۷ شهریور ۱۳۵۶ – شهریور ۱۳۵۷
پادشاه	محمدرضا پهلوی
قبلی	امیر عباس هویدا
بعدی	جعفر شریف امامی
وزیر مشاور
نخست وزیر	امیرعباس هویدا
وزیر دارایی
نخست وزیر	امیرعباس هویدا
وزیر کشور
مشغول به کار
تاریخ انتصاب ۲ اردیبهشت ۱۳۵۳
نخست وزیر	امیرعباس هویدا
قبلی
بعدی
وزیر بهداری
مشغول به کار ۱۳۴۲ – ۱۳۵۴
نخست وزیر	حسنعلی منصور امیرعباس هویدا
وزیر کشاورزی
مشغول به کار
تاریخ انتصاب ۹ آبان ۱۳۳۸
نخست وزیر	منوچهر اقبال
وزیر کار
مشغول به کار
تاریخ انتصاب ۹ شهریور ۱۳۳۷
نخست وزیر	منوچهر اقبال
دبیرکلی حزب رستاخیز
اطلاعات شخصی
تولد	۴ تیر ۱۳۰۲ خورشیدی استهبان، ایران
ملیت	ایران
محل اقامت	ایالات متحده
محل تحصیل	دانشگاه کورنل نیویورک
پیشه	رئیس اجلاس اوپک در تهران
حرفه	، سیاستمدار
دین	اسلام شیعه

از چپ: جمشید آموزگار نخست‌وزیر، جعفر شریف‌امامی رییس سنا، عبدالله ریاضی رییس مجلس شورای ملی و سید حسن امامی امام جمعه تهران. اسفند ۱۳۵۶، شهر ری، جشن یکصدمین سال زادروز رضاشاه

دومین کنگره حزب رستاخیز ایران، جمشید آموزگار پس از انتخاب به دبیر کلی حزب رستاخیز. در نگاره: ۱. جمشید آموزگار ۲.قاسم معتمدی ۳.امیرعباس هویدا

دکتر جمشید آموزگار (زادهٔ ۴ تیر ۱۳۰۲ در تهران در خاندانی اهل استهبان فارس)، مهندس، اقتصاددان و دولتمرد ایرانی است. او از شهریور ۱۳۵۶ تا شهریور ۱۳۵۷ نخست‌وزیر ایران بود. پیشتر، در دوره پهلوی، وزیر کشور و رئیس اجلاس اوپک در تهران بود.

عبدالله ریاضی

عبدالله ریاضی (۱۲۸۵اصفهان-۱۳۵۸تهران) رییس مجلس شورای ملی و استاد دانشگاه تهران بود که به حکم صادق خلخالی اعدام شد.

از چپ: جمشید آموزگار نخست‌وزیر، جعفر شریف‌امامی رئیس سنا، عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی و سید حسن امامی امام جمعه تهران. اسفند ۱۳۵۶، شهر ری، مراسم یکصدمین سال تولد رضاشاه

تحصیلات

وی که در سال ۱۲۸۵ در اصفهان به دنیا آمد. پنج ساله بود که به مکتب فرستاده شد و تا خواندن سیوطی و شرح لمعه پیش رفت سپس به آلیانس یهودیان رفت که تمامی دروسش به زبان فرانسه بود رفته و دوره دوساله آن مدرسه را گذراند. وی سپس دیپلم ریاضی را گرفت در دبستان ریاضی درس می داد و به معلم «ریاضی» شهرت یافت و نام فامیل ریاضی نیز یادگار آن دوران بود. وی در سال ۱۳۰۷ یکی از یکصد نفری بود که با بورسیه دولت برای تحصیل در اروپا رفتند و هم دوره مهندس بازرگان بود که با ریاضی در شهر نانت فرانسه مراحل مقدماتی ورود به دانشگاه را با هم طی کردند.

در سال ۱۳۱۴ همزمان با ریاست دکتر حسابی عنوان دانشیار با تدریس در دانشکده فنی دانشگاه تهران شروع به کار کرد و بعدها خود رییس دانشکده فنی شد.

ورود به سیاست

وی در سال ۱۳۴۲ برای دوره ۲۱ مجلس شورای ملی کاندیدای نمایندگی مجلس شد که عصبانیت دانشجویان را برانگیخت چرا که ریاضی که هیچگاه فعالیت سیاسی دانشجویان را برنمی تافت و حتی دانشجویی را به خاطر فعالیت سیاسی تهدید به اخراج کرده بود. پس از آن که به مجلس راه یافت توسط دانشجویان مضروب گردید.

به اعتقاد تصویب لایحه جدایی بحرین از ایران و لایحه کاپیتولاسیون از اقدامات جنجالی دوران ریاست وی بر مجلس است. وی در دوره‌های ۲۱ تا میانه دوره ۲۴ به مدت پانزده سال رییس مجلس شورای ملی بود و در سال ۱۳۵۷ با اوج گرفتن اعتراضات در کشور از ریاست مجلس برکنار شد و برای مدتی برای معالجه راهی اروپا شد و در هنگام بازگشت از اروپا با صادق خلخالی در یک هواپیما بود و مدتی بعد نیز پس از پیروزی انقلاب ۵۷ توسط وی محاکمه و در ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ اعدام شد.

منابع

روزنامه شرق

نعمت‌الله نصیری

نعمت‌الله نصیری
ارتشبد نعمت‌الله نصیری
محل تولد	سمنان
تاریخ تولد	امرداد ۱۲۸۹ ۱۹۱۱
محل مرگ	پشت بام مدرسه رفاه تهران
تاریخ مرگ	۲۶ بهمن ۱۳۵۷ ۱۶ فوریه ۱۹۷۹
درجه	تیمسار ارتشبد
فرماندهی	رییس شهربانی کل کشور سومین رئیس ساواک
کارهای مهم	سفیر ایران در پاکستان
همسر
فرزندان	محمدرضا، زرین ناز

تیمسار ارتشبد نعمت‌الله نصیری (مرداد ۱۲۸۹ سمنان، ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ تهران) سومین رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک) در زمان پادشاهی محمدرضا پهلوی بود.

ارتشبد نعمت الله نصیری، فارغ‌التحصیل ممتاز دانشکده افسری بود. پدرش محمد نصیری (عمیدالممالک) و مادرش زرین تاج خانم نام داشت. نصیری فرماندهی هنگ یک از لشکر و فرماندهی گارد سلطنتی را بر عهده داشت.

وی در خلال کودتای ۲۸ مرداد، محاصره خانه محمد مصدق و ابلاغ فرمان محمدرضا پهلوی مبنی بر عزل محمد مصدق از نخست وزیری را برعهده داشت.

به تاریخ ۱۳ مهر ۱۳۵۰، همزمان با جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی، به درجهٔ ارتشبدی ارتقاء پیدا کرد و در شهریور ۱۳۵۷، پس از برقراری حکومت نظامی در تهران و تغییر کابینهٔ دولت، هنگامی که سفیر ایران در پاکستان بود به تهران احضار و به زندان اوین روانه شد. وی پس از انقلاب ۱۳۵۷، علی‌رغم مخالفت^{[نیازمند منبع]} دولت موقت انقلابی مهدی بازرگان، مخفیانه و به حکم سید روح‌الله خمینی بر پشت‌بام مدرسه رفاه اعدام گردید.

گیان

گیان گیو
کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	نهاوند
بخش	گیان
نام(های) دیگر	کیان
مردم
جمعیت	۸٫۰۶۵
مذهب	شیعه (مسلمان)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۵۶۳ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شماره تلفنی	۰۸۵۲۳۴۲
تابلوی خوش‌آمد به شهر
از اینکه شهر گیان راانتخاب کردهاید متشکریم
گیان روی نقشه ایران ۳۴.۱۸۴۷° شمالی ۴۸.۲۴۸۹° شرقیمختصات: ۳۴.۱۸۴۷° شمالی ۴۸.۲۴۸۹° شرقی

گیان از شهرهای ایران در استان همدان است. این شهر در بخش گیان شهرستان نهاوند قرار دارد.

جمعیت شهر گیان در سال ۱۳۸۵، برابر با ۸٫۰۶۵ نفر بوده‌است ^[۱].

جنگل گیان نهاوند به عنوان تنها جنگل طبیعی استان همدان جز و یکی از مناطق حفاظت شده جنگلی به‌شمار می‌آید.

از لحاظ ویژگی جمعیتی و مردمی باید اصلاح شود مردم گیان به گویش لری سخن می گویند

متاسفانه در بسیاری از منابع گویش مردم گیان لکی معرفی شده که اصلاح می کنیم مردم گیان لر هستند

منابع

تپه سیلک

مختصات: ۳۳°۵۸′۰۸″ شمالی ۵۱°۲۴′۱۷″ شرقی

تپه سیلک
نام	تپه سیلک
کشور	ایران
اطلاعات اثر
کاربری	شهر تاریخی
دیرینگی	ما قبل تاریخ
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۳۸
تاریخ ثبت ملی	۲۴ شهریور ۱۳۱۰

نمای بازسازی‌شده از تپه سیلک.

کوزه‌ای از سیلک.

«نزدیک به پنج هزار سال پیش از میلاد مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونی‌هایی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمنزارها به وجود آمد به دشت‌ها روی آوردند و زندگی تازه‌ای را آغاز کردند و در تمدن آن‌ها نسبت به دوران‌های پیشین پیشرفت بیشتری دیده شد. کهن‌ترین مردم دشت‌نشین، مردم محل سیلک (Sialk) نزدیک کاشان بودند که آثار زندگی ایشان را در آن‌جا به دست آورده‌اند.»^[۱] میدان‌گاه باستانی سیَلْک در منطقه فین کاشان واقع شده‌است و پیشینه ای نزدیک به هفت هزار سال دارد.

سیلک یکی از مکان‌های تاریخی پس از تمدن جیرفت کرمان در فلات ایران است که مدارک نوشته از دوران پیش از هخامنشی در آن پیدا شده ولی خطی که هم‌زمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمده‌بود، با نام پرتو ایلامی شناخته شده پس از رها شدن این پایگاه بازرگانی از میان رفت.

در هنر سیلک جنبه تزیینی آن شدید است و هنری است که آریایی‌ها با خود آورده‌اند.

امیرعباس هویدا

هویدا تغییر مسیری به این صفحه‌است. برای برادر امیرعباس هویدا، فریدون هویدا را ببینید.

امیر عباس هویدا
امیر عباس هویدا
وزیر امور خارجه ایران
پادشاه	محمدرضا پهلوی
قبلی	حسنعلی منصور
بعدی	جمشید آموزگار
وزارت دارایی
نخست وزیر	حسنعلی منصور
وزیر دربار
مشغول به کار ۱۳۵۶ – ۱۳۵۷
قبلی	اسدالله علم
بعدی
اطلاعات شخصی
تولد	۲۸ بهمن ۱۲۹۷ خورشیدی تهران، ایران
مرگ	۱۸ فروردین ۱۳۵۸ خورشیدی تهران
ملیت	ایران
همسر(ان)
محل تحصیل	علوم سیاسی دانشگاه لیبرال بروکسل
پیشه	، سیاستمدار
دین	اسلام

امیر عباس هویدا (۲۸ بهمن ۱۲۹۷ - ۱۸ فروردین ۱۳۵۸ در تهران) یکی از نخست‌وزیران ایران در زمان حکومت محمد رضا پهلوی بود. وی ۱۳ سال نخست وزیر بود و ریاست دولت در ایران را بر عهده داشت که این طولانی ترین ریاست بر دولت در طول تاریخ ایران بوده‌است.^[۱]

آیین کهن ایرانی

آیین کهن ایرانی به دین کهن اقوام ایرانی‌تبار، پیش از زرتشت گفته می‌شود.

بطورکلی شاخص‌های آیین کهن ایرانی به شرح زیر است:

• پرستش اهورامزدا به عنوان خدای برتر: از قراین چنین برمی‌آید که ایرانیان به مرور در آیین کهن آریایی‌ها تصرفاتی قایل شدند چنان‌که از وقتیکه تاریخ ایرانیان معلوم است، اهورامزدا خدای بزرگ طوایف شهرنشین و متمدن شرقی و غربی ایران محسوب می‌شده‌است. مزداپرستی قدیم‌تر از دین زرتشت است. مزدا خدای قبیله یا ملتی معین نیست و خدای عالم و پروردگار بنی‌آدم است.^[۱] وابستگی میان اهورامزدا و آیین زرتشت آنچنان نزدیک است که بسیاری چنان می‌پندارند که پرستش این خدا از دین زرتشت سرچشمه گرفته‌است ولی دلایل بسیاری در دسترس است که نشان می‌دهد اهورامزدا ایزدی بسیار کهن است و زرتشت در دین‌آوری خود از این نام برای نامیدن خدای یگانه استفاده کرده‌است. لازم به یادآوری نیست که گاه اتفاق می‌افتد که آیینی نو، نام‌های کهن را مفهوم تازه می‌بخشد. نام مجرد مزدا باستانی‌تر از دین زرتشت است و حتی نقش اساسی‌ای که در مزدیسنا به عهدهٔ این ایزد محول شده‌است نیز به دوران قبل از زرتشت برمی‌گردد.^[۲] می‌توان باور داشت که در اواخر هزارهٔ دوم و اوایل هزارهٔ اول پیش از میلاد که قبایل ایرانی هنوز از یکدیگر جدا نشده‌بودند، پرستش خدایی به نام اهورامزدا در میان ایشان شکل گرفته بوده‌است که مظهر خرد، عدالت و خلق بوده‌است. پس از او بخشی از خدایان کهن هندوایرانی، اهوراها، با کاهشی در خویشکاری‌‌‌های کهن‌شان، تا حدی صورت فرشتگان یافته، گروه دیگر خدایان هندوایرانی، دیوها، مظهر شر گشته‌بودند. سپس در مرحلهٔ پیشرفته‌تری از دین، در فرهنگ اوستایی شرق ایران، اهورامزدا به خدایی یکتا مورد پرستش قرار گرفته و خدایان دیگر حذف شده‌اند و اهریمن مظهر و سرور دیوان گذشته‌است، در حالی که در بخش‌های دیگر این بوم، از جمله پارس دین ایرانی بر همان اساس کهن باقی‌مانده‌است. علت عمومیت یافتن نهایی دین زرتشتی را در ایران می‌توان در همین پیشروتر بودن گاهان زرتشت نسبت به بقیه دید.^[۳]
• پرستش خدایان متعدد: پرستش خدایانی چون آناهیتا، تیر، میترا، بهرام، ارته، رشن، فروشی، زامیاد و هوم.^[۴]

بنا به گفته گزنفون، تاريخنگار يوناني، موقعي که کوروش بزرگ فرمانده‌ي  ارتش پارس را به عهده گرفت، دسته‌ي  اصلي ارتش ، پياده بود که بيشتر براي رزم از دور بار آمده و به تير و کمان و زوبين و فلاخن مسلح بود. کوروش براي ايجاد و تقويت روح جنگاوري، به سي هزار نفر از سربازان پارسي که مطابق اصول تربيت کشور پارس داراي خصايل سپاهيگري برجست‌هايي بودند، دستور دادند اسلحه خودشان را به نيزه و شمشير تبديل كنند و به مبارزه از نزديک و رزم تن به تن خو بگيرند.

آن دسته را «پيادگان سنگين اسلحه» مي خواندند و سلاح اصلي ايشان عبارت از يک نيزه بلند، يک شمشير يا تبرزين بود که با دست راست به کار مي بردند و يک سپر کوچک که از ترکه‌ي  محکم بافته شده بود و در دست چپ ميگرفتند و به سينه خود هم جوشن ميبستند. ساير افراد پياده به تير وکمان يا فلاخن و زوبين مسلح بودند که در ميدان رزم به عنوان دسته ‌هاي امدادي به کار ميرفتند.

آنگونه كه از تصاوير و يافته‌‌هاي باستان شناسي بر ميآيد، ابزار جنگي اين دسته از سپاهيان هخامنشي عبارت بود از: نيزه و تير، سپر‌هاي كوچك و هلالي بافته شده از ني، سپر‌هاي بيضي شكل داراي يك برآمدگي فلزي در وسط به نام گل سپر كه معمولا تصاوير زيبايي بر آن نقش شد‌هاند، سپر‌هاي بزرگ و مستطيلي، دشنه‌‌هاي ايراني كه دسته آن‌ها طبق عادت معمول ايرانيان به صورت سر يك جانور ساخته ميشد، دشنه اي كوتاه به نام «اكيناكه» كه به كمر مي آويختند، چاقو‌هايي كه دسته آن‌ها به شكل حيوانه‌ايي مانند شير، گاو و بزكوهي ساخته شده بود و كمان كه مشخصه قوميت ايراني بود، به همراه كمان داني كه خاص ايرانيان بود.

گشتاسپ

گُشتاسْپ (به ایرانی باستان ویشتاسپَ به معنی دارندهٔ اسب آماده) نام چند شخصیت معروف تاریخی در ایران باستان است:

• ویشتاسپ (هخامنشی) هخامنشی پدر داریوش بزرگ است. معمولاً نامش به همان صورت باستانی ویشتاسپ ذکر می‌گردد.
• گشتاسب‌شاه از پادشاهان کیانی فرزند لهراسپ است. زرتشت در زمان او ظهور کرد.
• گشتاسپ، نام پسر خشایارشا و برادر اردشیر یکم هخامنشی بوده‌است.
• گشتاسب (ساسانی) برادرزاده خسروپرویز و یکی از شاهان ساسانی است.

دیگر کاربردها:

• گشتاسبی: نام طایفه‌ای بزرگ در کهگیلویه و بویراحمد و فارس از قوم لر
• تالش گشتاسبی
• طایفه گشتاسبی:طایفه ای بزرگ با قدمتی تاریخی ساکن در استانهای اصفهان ،فارس، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر.

شیخ بهایی

بهاءالدین محمدبن‌حسین عاملی
دانشمند و نظریه‌پرداز شیعه

شناسنامه
لقب	شیخ بهایی
نسب	از نوادگان ، صحابی معروف علی بن ابی طالب
زادروز	۲۶ ذیحجه ۹۵۳ ق (۸ اسفند ۹۲۵ خ)
زادگاه	بعلبک، لبنان
تاریخ درگذشت	۱۲ شوال ۱۰۳۰ ق (۸ شهریور ۱۰۰۰ خ)
محل درگذشت	اصفهان، ایران
آرامگاه	کنار مقبرهٔ امام رضا (جنب ) مشهد در ایران
دین	اسلام
مذهب	[۱]
اطلاعات سیاسی
پست‌ها	شیخ‌الاسلام (مهم‌ترین منصب سیاسی-مذهبی در دربار صفوی)
اطلاعات علمی و مذهبی
شاگردان	ملاصدرای شیرازی محقق سبزواری ملا محسن فیض کاشانی
کتاب‌ها	، کشکول ، مثنوی نان و حلوا، عروة الوثقی ، جامع عباسی ، ، الزبده فی الاصول ،
این جعبه: نمایش • بحث • ویرایش

قبر شیخ بهایی در مرقد امام رضا(ع)

بهاءالدین محمد بن‏ حسین عاملی^[۲] معروف به شیخ بهائی (زادهٔ ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی در بعلبک، درگذشتهٔ ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان) حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ^[۳] و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است. به پاس خدمات وی به علم ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ را به نام او سال «نجوم و شیخ بهایی» نامگذاری کرد.^[۴]

ماد

شاهنشاهی ماد Mādai
→ ۷۲۸ پیش از میلاد–۵۴۹ پیش از میلاد ←
شاهنشاهی ماد. (۵۵۰ پ. م.) نخستین شاهنشاهی آریایی‌تباران در ایران
پایتخت	هگمتانه
زبان‌(ها)	زبان مادی
دین	آیین کهن ایرانی
دولت	پادشاهی
پادشاه
- ۷۰۱ پیش از میلاد	دیااکو (نخستین)
- ۶۲۵-۵۸۵ پیش از میلاد	کیاکسار
- ۵۴۹-۵۸۹ پیش از میلاد	ایشتوویگو (انجامین)
تاریخچه
- کیاکسار قبایل مادی را متحد نمود.	۷۲۸ پیش از میلاد
- کورش بزرگ به گشودن هگمتانه دولت ماد را سرنگون نمود.	۵۴۹ پیش از میلاد

ماد نام یکی از اقوام ایرانی تبار^[۱] که در سده ۱۷ پیش از میلاد در سرزمینی که بعدها به نام ماد شناخته‌شد، نشیمن گزید.^[۲]

بسیاری از مورخان باستان، به صراحت، مادها را «آریایی» خوانده‌اند.^[۳][۴][۵] واژگان بازمانده از گویش مادی [مانند: Farnah (= فر)؛ Paradayda (= پردیس)؛ Vazraka (= بزرگ)؛ Vispa (= همه)؛ Spaka (= سگ)؛ Mitra (= مهر)؛ Xshayathia (= شاه)]^[۶][۷]؛^[۸] در زبان پارسی باستان، و نیز تصریح «استرابون» به «آریایی» بودن زبان مادها و پیوند و همسانی آن با زبان‌های پارس و بلخ و سغد و سکاها^[۹][۱۰] و نیز کلام داریوش بزرگ ـ که زبان مادها و پارس‌ها را در یک گروه قرار می‌دهد،^[۱۱] نشانهٔ از «آریایی» بودن زبان مادهاست.

بناهای مذهبی (معابد) یافته شده در سکونت‌گاه‌های مادها^[۱۲] و نیز نام‌های خاص مادی که با اسامی دینی آریایی ترکیب شده‌اند (مانند: Mazdakku، Bagparna، Auraparnu، Artasiraru، Bagdatti، Bagmashda) به آشکارا تعلق مذهبی قوم ماد را به اندیشه‌ها و آیین‌های دینی هندوایرانی (آریایی) و شاید زرتشتی، نشان می‌دهد.^[۱۳]

نام شاهان و سرداران ماد که در متون آشوری و یونانی و پارسی‌باستان ذکر گردیده‌اند (مانند: فْرَوَرتی، اوُوَخْشَترَ، اَرشْتْی‌وَییگَ، شیدیرپَرنَ، تَخمَ‌سپادَ و…) همگی به آشکارا «آریایی» هستند.^[۱۴][۱۵]

برخی مدعی هستند بر پایهٔ نظریهٔ "حضور دیرین مردم آریایی در خاور نزدیک و میانه" که توسط جمعی از تاریخدانان به ویژه جهانشاه درخشانی ارائه شده‌است، واژهٔ "مَدَه" در نوشتارهای میانرودان به نادرست به معنای عام سرزمین ترجمه شده‌است که با برخی از اسناد باستانی سازگار نمی‌باشد. بر پایهٔ این نظریه دست کم از هزارهٔ سوم پیش از میلاد مادها در بخش‌های غربی ایران حضور داشته‌اند.^[۱۶]

بر پایه برخی منابع مادها میان قرون ۹ تا ۷ پیش از میلاد حکومتی یکپارچه برای سرزمین‌های مادی‏ تشکیل ندادند و در این رابطه برخی معتقدند که به نظر می‌رسد آن چه در بارهٔ نهادهای تمدنی و حکومتی مادها در متون تاریخی (هردوت و پس از وی) روایت شده‌است، تصویری متعلق به هخامنشیان و پارس‌ها باشد که سپس به تن و قامت مادهایی که روزگارشان گذشته بود، پوشانده و بازسازی شده‌است.^[۱۷] آن چه از متون آشوری - که اسنادی معاصر با دوران مادها هستند - برمی‌آید، آن است که مادها از سدهٔ نهم تا هفتم پ. م. نتوانسته بودند چنان پیش‌رفتی بیابند که سبب هم‌گرایی و اتحاد و سازمان‌یافتگی قبایل و طوایف پراکندهٔ ماد بر محور یک رهبر و فرمان‌روای برتر و واحد - که بتوان وی را پادشاه کل سرزمین‌های مادنشین نامید؛ آن گونه که هرودوت، دیاکو را چنین می‌نماید، شده باشد.^[۱۸] پادشاهان آشور در ضمن لشکرکشی‌های پرشمار خود به قلم‌رو سکونت مادها، همواره با شمار فراوانی از «شاهان محلی» (حاکمان مستقل شهرهای مختلف) روبه‌رو بوده‌اند و نه یک پادشاه واحد حاکم بر کل سرزمین‌های مادنشین.^[۱۹][۲۰]

تاریخ ایران
دوران باستان
نیا-ایلامی ۳۲۰۰–۲۷۰۰ پ.م.
عیلام ۲۷۰۰–۵۳۹ پ.م.
منائیان ۸۵۰–۶۱۶ پ.م.
شاهنشاهی
ماد ۶۷۸–۵۵۰ پ.م.
(سکاها ۶۵۲–۶۲۵ پ.م.)
هخامنشیان ۵۵۰–۳۳۰ پ.م.
سلوکیان ۳۱۲–۶۳ پ.م.
اشکانیان ۲۴۷ پ.م.–۲۲۴ پس از میلاد
ساسانیان ۲۲۴–۶۵۱
سده‌های میانه
امویان ۶۶۱–۷۵۰
خلافت عباسیان ۷۵۰–۱۲۵۸
زیاریان ۹۲۸–۱۰۴۳	صفاریان ۸۶۷–۱۰۰۲
آل بویه ۹۳۴–۱۰۵۵	سامانیان ۸۷۵–۹۹۹
غزنویان ۹۶۳–۱۱۸۶
سلجوقیان ۱۰۳۷–۱۱۹۴
خوارزمشاهیان ۱۰۷۷–۱۲۳۱
ایلخانان ۱۲۵۶–۱۳۳۵
چوپانیان ۱۳۳۵–۱۳۵۷	مظفریان ۱۳۳۵–۱۳۹۳
جلایریان ۱۳۳۶–۱۴۳۲	سربداران ۱۳۳۷–۱۳۷۶
تیموریان ۱۳۷۰–۱۴۰۵
قراقویونلو ۱۴۰۶–۱۴۶۸	تیموریان ۱۴۰۵–۱۵۰۷
آق‌قویونلو ۱۴۶۸–۱۵۰۸
معاصر اولیه
صفویان ۱۵۰۱–۱۷۳۶
افشاریان ۱۷۳۶–۱۷۴۷
زندیان ۱۷۶۰–۱۷۹۴	افشاریان ۱۷۴۷–۱۷۹۶
قاجاریان ۱۷۹۶–۱۹۲۵
معاصر
دودمان پهلوی ۱۹۲۵–۱۹۷۹
دولت موقت ایران ۱۹۷۹–۱۹۸۰
جمهوری اسلامی ۱۹۸۰–امروز
نوشتارهای مرتبط [نمایش]
این جعبه: نمایش • بحث • ویرایش

شاهنشاهی ماد در زمان هووخشتره به بزرگ‌ترین پادشاهی غرب آسیا حکومت می‌کرد و سراسر ایران را آن چنان که در نقشه سرزمین ماد هویدا است برای نخستین بار در تاریخ به زیر یک پرچم آورد. هوخشتره بنیانگذار اولین قدرت ایرانی بود. پایه گذاری دولت ماد به عنوان نخستین دولت بر پایه وحدت اقوام مختلف ساکن فلات ایران با مشترکات و پیوندهای فرهنگی را باید به عنوان مهم‌ترین رویداد در تاریخ ایران به شمارآورد.

مجموعه لشکرکشی‌های آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پ. م. و خطر حمله از غرب به‌وسیله دولت زورمند آشور، نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترین مهاجران به زاگرس بودند بوجود آورد.

هرودوت می‌نویسد:

آشوری‌ها در آسیا پانصد سال حکومت کردند، اول مردمی که سر از اطاعت آن‌ها پیچیدند، مادها بودند. اینان برای آزادگی جنگیدند، رشادت‌ها کردند و از قید بندگی رستند.

شاه عباس یکم

شاه عباس یکم صفوی
دوران	پادشاه سلسله صفوی والی هرات
تاجگذاری	۹۸۹ (قمری)
لقب(ها)	عباس میرزا
زادروز	۱ رمضان ۹۷۸ (قمری) ۲۷ ژانویه ۱۵۷۱ (میلادی)
زادگاه	هرات
مرگ	جمعه ۲۴ جمادی‌الاول ۱۰۳۸ (قمری) ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹ (میلادی)
محل مرگ	کاخ اشرف (بهشهر کنونی در استان مازندران)
آرامگاه	کاشان
پیش از	شاه صفی
پس از	شاه محمد خدابنده
همسر	تعدد همسران
پدر	شاه محمد خدابنده
مادر	خیرالنساء بیگم
فرزندان	, , , اسماعیل میرزا, , , , , , ,
دین	اسلام

شاه عباس بزرگ یا شاه عباس یکم (۹۹۶-۱۰۳۸ه‍. ق / ۱۵۸۷-۱۶۲۹م) نامدارترین شهریار دوران صفوی است. او فرزند شاه محمد خدابنده و پنجمین شاه از دودمان صفوی است که بر ایران به مدت بیش از ۴۲ سال با اقتدار شهریاری نمود.

شاه عباس در هجده سالگی قزوین را متصرف شد و خود را شاه ایران خواند. او برای آنکه خیالش از سوی عثمانی آسوده گردد، پیمان نامهٔ صلح با آن کشور بست و باختر ایران را به آنان واگذارد. سپس به بهینه‌سازی امور درونکشوری و فرونشاندن شورش استان‌ها پرداخت.

او نخست ازبکان را شکست داد و سپس به جنگ با عثمانی درآمد. او در سه نوبت با عثمانی جنگید و در هر سه بار پیروز شد. همچنین دو بار به گرجستان حمله کرد و آن را غارت کرد.

از واپسین لشکرکشی‌های او می‌توان فتح قندهار و آزادسازی جزایر و بنادر خلیج فارس از دست پرتغال را نام برد. در زمان شاه عباس درآمد نقدی و غیر نقدی کشور بالا رفت و همچنین بازرگانی با کشورهای بیگانه افزایش یافت. او بسیاری از نقاط کشور را آباد کرد و بناهای بسیاری ساخت که هنوز برخی از آنها پابرجاست.

شاه عباس در گذار زندگی یکی از فرزندانش را کشت و دو تن دیگر را کور کرد و دو پسر دیگرش نیز در کودکی مردند؛ بدین شیوه در هنگام مرگ جانشین شایسته‌ای از خود بازنگذاشت و به ناچار نوه او با نام شاه صفی به پادشاهی رسید.

• تاج گذاری: ۹۸۹ هجری قمری
• مکان تاج گذاری: شهر هرات در ایالت خراسان (اکنون در افغانستان)
• جانشین: شاه صفی (سام میرزا پسر صفی میرزا)

پذیرایی شاه عباس از ترکستان)، سقف‌نگاره‌ای در چهل‌ستون اصفهان.

شاه سلطان حسین

شاه سلطان حسین صفوی
دوران	پادشاه سلسله صفوی
تاجگذاری	۱۴ ذیحجه سال ۱۱۰۵ هجری قمری
پیش از	محمود افغان
پس از	شاه سلیمان
همسر	همسران بسیار
پدر	شاه سلیمان صفوی
دین	اسلام

شاه سلطان حسین (حکومت: ۱۱۰۵-۱۱۳۵ه‍. ق/۱۶۹۴-۱۷۲۲م) آخرین پادشاه از دودمان صفوی بود که به مدت ۳۰ سال حکومت کرد. او در ۱۴ ذیحجه سال ۱۱۰۵ هجری قمری (۶ اوت ۱۶۹۴ میلادی) تاج‌گذاری کرد و حکومتش با قیام افغان‌ها به رهبری محمود هوتکی و سقوط اصفهان پایتخت کشور در ۱۱۳۵ هجری قمری () به پایان رسید. پایان سلطنت او فروپاشی عملی دودمان دیرپای صفویه را نیز رقم زد.

ناصرالدین‌شاه قاجار

ناصرالدین‌شاه قاجار
ناصرالدین‌شاه قاجار اثر کمال‌الملک
دوران	۲۲ شهریور ۱۲۲۷ - ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵
نام کامل	ناصرالدین میرزا
لقب(ها)	سلطان صاحبقران شاه بابا شاه شهید
زادروز	۲۵ تیر ۱۲۱۰
زادگاه	دهکده کهنمو از توابع تبریز، ایران
مرگ	۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ (۶۴ سال)
محل مرگ	حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری
آرامگاه	حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری
پیش از	مظفرالدین شاه
پس از	محمدشاه
همسر	۸۵ صیغه و عقدی سوگلی: انیس الدوله
دودمان	سلسله قاجاریه
پدر	محمد شاه قاجار
مادر	مهد علیا
فرزندان	چهل و دو فرزند
دین	شیعه اسلام

ناصرالدین‌شاه قاجار (۲۵ تیر ۱۲۱۰ - ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵) که پیش از پادشاهی ناصرالدین میرزا خوانده می‌شد، معروف به قبله عالم، سلطان صاحبقران و بعد شاه شهید، چهارمین شاه از دودمان قاجار ایران بود. وی طولانی‌ترین دوره پادشاهی را در میان دودمان قاجار داراست. او همچنین نخستین پادشاه ایران بود که خاطرات خود را نوشت.

امیرکبیر

امیرکبیر

شناسنامه
نام کامل	میرزا تقی‌خان فراهانی
سرشناس به	امیرکبیر
زادروز	۱۱۸۶ خورشیدی
زادگاه	روستای هزاوه، از توابع اراک، ایران
تاریخ مرگ	۲۰ دی ۱۲۳۰
جایگاه مرگ	باغ فین کاشان، ایران
همسر	جان جان خانم عزت‌الدوله (خواهر ناصرالدین‌شاه)
فرزندان	تاج‌الملوک (ام‌الخاقان و ملکه‌ مظفرالدین شاه) میرزااحمدخان (امیرزاده) سلطان خانم همدم‌الملوک خانم
اطلاعات سیاسی
سمت	صدراعظم
کارها	موسس مدرسه دارُالفُنون انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه رسیدگی به وضع مالیه
پادشاه	ناصرالدین‌شاه
پس از	میرزا آقاسی وبگاه رسمی =
پیش از	میرزا آقاخان نوری
ن • ب • و

برای دانشگاهی به همین نام دانشگاه صنعتی امیرکبیر را ببینید.

«میرزا محمد تقی‌خان فراهانی»^[۱] (زاده: ۱۱۸۶، درگذشته:۲۰ دی ۱۲۳۰) مشهور به امیرکبیر، یکی از صدراعظم‌های ایران در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود. اصلاحات امیرکبیر اندکی پس از رسیدن وی به صدارت آغاز گشت و تا پایان صدارت کوتاه او ادامه یافت. مدت صدارت امیر کبیر ۳۹ ماه (سه سال و سه ماه) بود. وی مؤسس دارُالفُنون بود که برای آموزش دانش و فناوری جدید به فرمان او در تهران تأسیس شد. همچنین انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه از جمله اقدامات وی به‌شمار می‌آید. امیرکبیر پس از این که با توطئه اطرافیان شاه از مقام خود برکنار و به کاشان تبعید شد، در حمام فین به دستور ناصرالدین‌شاه به قتل رسید. پیکر وی در شهر کربلا به خاک سپرده شده‌است.^{[۲] [۳]}

بی نینگ انگلیسی که همراه وزیر مختار انگلیس امیر را ملاقات کرده وی را فردی درشت و تنومند و هوشمند توصیف کرده است. بی نینگ می‌نویسد امیر در جوانی اهل کشتی بوده و اندام قوی و درشت وی هم موید همین مطلب است. از پهلوانی امیر اطلاعی در دست نیست اما ورزش زورخانه در زمان وی رایج‌ترین ورزش بود. لباس امیر جبه بود و به منشیانش نیر دستور داده بود جبه به تن کنند. امیر کلاه بلندی بر سر می‌گذاشت و موهای وی بلند و از نوع به اصطلاح پاشنه نخواب بود. وزیر مختار انگلیس در یکی از گزارش‌هایش می‌نویسد پول دوستی که صفت بارز ایرانیان است به هیچ وجه در امیر راهی ندارد. همه وی را فردی مورد اطمینان و غیر قابل فساد می‌دانستند. دکتر یاکوب ادوارد پولاک اتریشی می‌نویسد: پولهایی که به امیر می‌دادند و نمی‌گرفت همگی خرج کشتنش شد.^[۴]

ایرج قادری

ایرج قادری
زاده	۱۳۱۴ تهران
درگذشته	۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ (۷۷ سال) بیمارستان مهرداد تهران
نام دیگر	امیرایرج قادری
ملیت	ایرانی
زمینه فعالیت	کارگردان، بازیگر، تدوین‌گر، فیلمنامه نویس، تهیه‌کننده
سال‌های فعالیت	۱۳۳۴ تا ۱۳۹۱
همسر	بازیگر سینما ازدواج۱۳۳۱ تا روز فوت
فرزندان	تورج فرزند اول (در سال ۱۳۵۲ براثر سانحه رانندگی در اورگان آمریکا درگذشت) ژوبین فرزند دوم از ازدواج موقت با فاطمه محمودی شنگل آبادی[نیازمند منبع]
صفحه در وب‌گاه IMDb
صفحه در وب‌گاه سوره

ایرج قادری (زاده ۱۳۱۴ تهران - درگذشته ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ تهران)، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و بازیگر سرشناس و قدیمی سینمای ایران بود. ایرج قادری در ۴۱ فیلم کارگردان، ۴ فیلم نویسنده، ۷۲ فیلم بازیگر، ۹ فیلم تهیه‌کننده و ۱ فیلم تدوین‌گر بود. آخرین فیلم او شبکه بود.

محمدعلی فردین

فردین
زمینه فعالیت	سینما ، ورزش
ملیت	ایرانی
تولد	۱۵ بهمن ۱۳۰۹ تهران
مرگ	۱۸ فروردین ۱۳۷۹ تهران
مدفن	قطعه هنرمندان بهشت زهرا
پیشه	بازیگر ، کشتی‌گیر
سال‌های فعالیت	۱۳۳۸ - ۱۳۵۷
همسر(ها)	مهری خمارلو[۱]
فرزندان	سعید ، سیاوش ، عاطفه ، آمنه
صفحه در وب‌گاه IMDb
صفحه در وب‌گاه سوره

محمدعلی فــردیـن (زادهٔ ۱۵ بهمن ۱۳۰۹ در تهران ٬ متوفی به تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۷۹ در تهران) بازیگر سینما و کشتی‌گیر ایرانی بود.

وی با فیلم «دوقلوها» به کارگردانی شاپور یاسمی درنقش برادر دوقلوی ناصر ملک‌مطیعی درچند پلان شروع کرد و بعد ها با بازی در فیلم چشمه آب حیات حضور حرفه ای خود را در سینما آغاز کرد. از دیگر فعالیت‌های وی قبل از عرصه سینما می‌توان به ورزش کشتی اشاره کرد او در قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۴ مدال نقره گرفت. بعد از انقلاب اسلامی فردین همچون بسیاری دیگر از هنرمندان،از ادامه فعالیت بازماند و تقریبا خانه نشین شد.

محمد علی فردین در مسابقات جهانی استانبول ۱۹۵۷

فردین از محبوبیت ویژه ای از بین دیگر هنرمندان ایرانی، در میان توده کثیر مردم ایران برخوردار بود، به دلیل طبع جوانمردی و خصلت مردانگی که در نقش های سینمایی و زندگی شخصی اش به تصویر کشید، شخصیت فردین را در قلبهای مردم ایران پایدار کرد و به او لقب سـلـطـان قلـبها را دادند.

نقش رستم

مختصات: ۲۹°۵۹′۲۰″ شمالی ۵۲°۵۲′۲۹″ شرقی

نقش رستم
نام	نقش رستم
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	مرودشت
اطلاعات اثر
نام‌های دیگر	سه‌گنبدان دژنبشت
نوع بنا	گور صخره‌ای و نقش‌برجسته
کاربری	آرامگاه و یادمان
دیرینگی	از حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۲۵ میلادی
دورهٔ ساخت اثر	عیلامی، هخامنشی و ساسانی
مالک فعلی اثر	سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۱
تاریخ ثبت ملی	۲۴ شهریور ۱۳۱۰
اطلاعات بازدید
امکان بازدید	همه‌روزه از ساعت ۸ تا ۱۸:۳۰
شماره تلفن	‎+۹۸(۰)۷۲۸۴۴۳۲۲۴۸-۹
وبگاه	وب‌گاه رسمی
نقش رستم روی نقشه ایران ۲۹.۹۸۸۸۸۹° شمالی ۵۲.۸۷۴۷۲۲° شرقی

نقش رستم نام مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی‌آباد واقع در شمال شهرستان مرودشت استان فارس ایران است که در فاصلهٔ ۶ کیلومتری از تخت جمشید قرار دارد. این محوطهٔ باستانی یادمان‌هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده‌است و از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۲۵ میلادی همواره مورد توجه بوده‌است زیرا آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشی، نقش برجسته‌های متعددی از وقایع مهم دوران ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و نقش‌برجستهٔ ویران‌شده‌ای از دوران عیلامیان در این مکان قرار دارند و در دورهٔ ساسانی، محوطهٔ نقش رستم از نظر دینی و ملی نیز اهمیت بسیار داشته‌است.

در گذشته، نام این مکان سه‌گنبدان یا دوگنبدان بوده‌است که در بین مردم منطقه، به نام‌های کوه حاجی‌آباد،کوه استخر یا کوه نِفِشت نیز خوانده می‌شد و احتمالاً نام نقش رستم پس از آنکه ایرانیان بین رستم، پهلوان شاهنامه و سنگ‌نگاره‌های شاهان ساسانی ارتباط برقرار کردند به این مکان داده شد.

قدیمی‌ترین نقش موجود در نقش رستم مربوط به دورهٔ عیلام است که نقش دو ایزد و ایزدبانو و شاه و ملکه را به‌تصویر کشیده بود ولی بعدها در دورهٔ ساسانی، بهرام دوم بخش‌هایی از آن را پاک کرد و نقش خود و درباریانش را به جای آن تراشید. کعبه زرتشت بنای سنگی و بُرج‌مانند موجود در این محوطه‌است که به احتمال زیاد در دورهٔ هخامنشی ساخته شده بود و کاربرد آن تاکنون مشخص نشده است؛ بر سه گوشهٔ این بنا دو کتیبه از شاپور اول و کرتیر نوشته شده‌است که از نظر تاریخی ارزش زیادی دارند. چهار آرامگاه دخمه‌ای در سینهٔ کوه رحمت کنده شده‌اند که متعلق به داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم هستند که همهٔ آن‌ها از ویژگی‌های یکسانی برخوردارند.

اردشیر بابکان نخستین کسی‌ست که در این محوطه، سنگ‌نگاره‌ای تراشید و صحنهٔ تاجگیری‌اش از دست اهورامزدا را ثبت کرد. پس از وی نیز شاهان ساسانی صحنه‌های تاجگذاری‌شان یا شرح نبردها و افتخارتشان را بر سینهٔ کوه نقش کردند. اینکه اردشیر و پسرش شاپور دوم نقش‌برجسته‌هایی را در کنار نقش‌برجسته‌های همتایان هخامنشی خود در نقش رستم تراشیدند، احتمالاً نشان از راهکردی فرهنگی و سیاسی در تقلید از گذشته داشته‌است.

محتویات